3-kun: Qanday qilib shaxsiy miopiya sinov laboratoriyangizni yasash mumkin?
Ushbu darsdan so‘ng ko‘rish qobiliyatingizni o‘lchash uchun optikaga borib o‘tirishingizga hojat qolmaydi. Arzimagan pulga, uy sharoitida shaxsiy miopiyani o‘lchash labaratoriyangizni yasashingiz mumkin.
Buning ahamiyati shundaki, agar siz ko‘rish qobiliyatingizni o‘lchay olsangiz ko‘zga oid raqamlarni tushuna boshlaysiz, ularni miqdorini aniqlay olasiz, o‘zingiz uchun nima kerakligini bilasiz va yaqin masofa uchun ko‘zoynagingiz qanchalik kuchlilik qilishini tushunasiz.
Birinchi, bu ko‘pchiligimiz ko‘rgan Snellen jadvali. Buni A4 formatidagi qog‘ozga chiqarib, 3 metr uzoqlikdan turib ko‘zingizni tekshirishingiz mumkin (aslida 6 metrdan tekshiriladi, lekin buning uchun kattaroq o‘lchamdagi qog‘ozda chop etish kerak bo‘ladi).
Yuqoridagi Snellen jadvalining o‘ng tomonidagi kasrning maʼnosi quyidagicha:
Birinchi raqam siz ko‘ra oladigan qatordagi yozuvning sizgacha bo‘lgan masofasi — 20 fut yaʼni 6 metr, keyingisi esa uzoqni yaxshi ko‘ra oladigan boshqa odamlar ayni shu yozuvni o‘qiy oladigan masofa. Misol uchun, eng yuqorida 20/200 (baʼzan kasrning qiymati, v=0.1 sifatida ham yoziladi, pasrtroqdagi rasmdagi kabi), agar siz faqat birinchi qatordagi yozuvni 20 fut uzoqlikdan ko‘zoynaksiz o‘qiy olsangiz, boshqalar buni 200 fut masofadan o‘qiy oladi. Bizning misolimizda, buni A4 formatidagi qog‘ozda chop etsangiz bu o‘lchovlar 2 barobarga qisqaradi. Yaʼni, siz 3 metrdan turib o‘qib ko‘rasiz, agar faqat birinchi qatorni o‘qiy olsangiz, unda sog‘lom ko‘z buni 30 metrdan o‘qiy oladi. Agar ikkinchi qatorni tiniq ko‘ra olsangiz, sog‘lom ko‘z buni 15 metrdan o‘qiy oladi. Agar ko‘zoynaksiz eng oxirgi qatorni o‘qiy olsangiz demak sizda miopiya yo‘q, ko‘zlaringiz uzoqni yaxshi ko‘ra oladi.
Bu ko‘rsatkich bilan sizga kerakli ko‘zoynak linzasining optik kuchini quyidagi jadval yordamida aniqlash mumkin.
Ko‘rish keskinligini dioptriyadagi o‘lchovi
Ko‘rib turganingizdek ushbu jadvalni qo‘shimcha linzalarsiz foydalanish orqali kerakli ko‘zoynak kuchini aniqlash qiyin, chunki birinchidan faqatgina -0.5 va -2.5 oralig‘ida taxminiy o‘lchash mumkin. Quyidagi sinovchi linzalar to‘plami optikada ko‘rish qobiliyatingizni tekshirish uchun ishlatiladi.
Синовчи линзалар тўплами
Optikada ishlatiladigan sinovchi linzalar to‘plami ancha qimmat (bir necha yuz dollar). Baxtga ko‘ra, arzimagan pulga o‘zingizni test labaratoriyangizni yaratishingiz mumkin.
Shaxsiy test labaratoriyangiz uchun egiluvchan, lentali metr kerak bo‘ladi (ko‘pchiligimizning uyimizda bo‘lsa kerak, bo‘lmasa bozorda juda qimmat narsa emas).
Ko‘rish keskinligini aniqlash uchun:
1. Ko‘zoynak yoki linzalaringizni yechib qo‘ying.
2. Ekran, kitob, gazeta yoki qog‘ozda chop etilgan yozuvga qarang. Yozuvning font o‘lchami 12 bo‘lishi tavsiya etiladi. Agar chop etilgan yozuv bo‘lsa, yetarlicha yorug‘lik tushirishni unutmang. ham xona, ham siz qarab turgan yozuv yetarlicha yorug‘ bo‘lsin.
3. Avvalida juda yaqin masofadan boshlang, yaʼni yozuvni o‘ta tiniq ko‘ra oladigan masofadan. Keyin sekinlik bilan orqaga qayting toki yozuv xiralashishni boshlaguncha. Agar yozuv xiralashsa biroz oldinga qayting, tiniqlashsa orqaga. Shunday qilib shunday chegarani topingki, yozuvni tiniq o‘qiy olasiz, lekin undan ozroq orqaga qaytsangiz yozuv xiralasha boshlaydi.
4. Tiniqlik chegarasi to‘xtagan masofani qayd etib qo‘ying.
Dioptriya, yaʼni ko‘zoynak linzasining optik kuchi, bu qaysidir maʼnoda maʼlum bir masofani aniqlaydigan o‘lchov birligi ham. Misol uchun, siz yuqoridagi uslubdi xiralashish chegarasini santimetrda hisobladingiz. Demak, bu ikki o‘lchov o‘rtasida bog‘liqlik bor ekan. Aytaylik siz 12 font o‘lchamdagi yozuvni ko‘zoynaksiz 22 santimetr masfodan tiniq ko‘ra olasiz (bu sizning xiralashish chegarangiz), bundan kelib chiqdi siz -4.5 dioptrialik ko‘zoynak taqasiz. Juda oddiy-a? Buning uchun ushbu kalkulyator yoki quyidagi chizg‘ichdan foydalaning:
Quyidagi ko‘rinishdagi o‘lchov uskunasi ham juda qulay. Biror karta, yoki qog‘ozni yopishtirib qo‘yasiz, va xiralashish chegarasini aniqlash mobaynida lentani tortib borasiz. Kerakli masofani topgach, lentani qotirasiz va o‘sha joyida lentadan osonlikcha santimetrni olasiz.
Keling, sizga buni yana-da soddalashtirib, qulaylashtirib beray. Siz faqat xiralashish chegarasini santimetrda kiriting, hisob kitobni siz uchun tayyor formula asosida chiqarib beraman. Google Sheets ning yana bir qulay tarafi, uni har qanday qurilma(telefon, tablet yoki kompyuter)dan kiritishingiz, va internetda saqlashingiz mumkin. Bu bilan qog‘oz-ruchka, uni olib yurish, yo‘qotib qo‘yish haqida ortiqcha bosh qotirmaysiz.
Кўриш кескинлигини ўлчов қайдномаси
Eslatib o‘tirish joizki, ushbu uslub orqali faqat miopiyani o‘lchash mumkin, boshqa ko‘z kasalliklari, yoki musbat ko‘zoynaklar bundan mustasno.
Demak, har kuni 3 mahal (ertalab, kunduzi va kechqurun) o‘ng va chap ko‘zlarni alohida yuqoridagi usul orqali ko‘rish keskinligini aniqlaysiz. Xohishingizga ko‘ra qog‘ozga, yoki men taqdim qilgan Google Sheet da buni qayd qilib borasiz. Bir necha kundan keyin ko‘zlaringizni qanday ishlashini, maqolalarda aytilgan gaplar cho‘pchak emasligini o‘z tajribangizda ham ko‘rib, amin bo‘lasiz. Optikada ko‘rish keskinligini o‘lchaganda odatda qorong‘u xonada tekshirilib, 20/20 yozuvni o‘ta tiniq o‘qiy oladigan eng kuchli dioptriyalik ko‘zoynak beriladi, kun davomida, tashqi omillar taʼsiri inobatga olinmaydi. Siz esa uni hamma vaqt, hamma masofada taqib yurasiz, va avval eslatganimizdek bu bilan ko‘zingizni buzib qo‘yasiz.
Ko‘zlarimiz tashqi omillar, yorug‘lik, toliqish, kunning qaysi qismiligi va boshqalarga ko‘ra o‘zgarib turadi. Misol uchun quyida mening 4 kunlik o‘lchov qaydlarim.
Ko‘rib turganingizdek, kunning turli qismida o‘lcham turlicha. Undan tashqari dam olish kunlarida kamroq ekranga qarash hisobiga ko‘rish biroz yaxshilanishini payqash mumkin. Yaqin masofadan bo‘ladigan mashg‘ulotlar soatini ham qayd etib borishni maslahat beraman. Telefonlarda yangi operatsion sistemasida bir kunda qancha vaqt ekranga qaraganligingiz haqida maʼlumotni olish mumkin. Agar bunaqa funksiya mavjud bo‘lmasa, biror mobil ilova o‘rnatib oling. Kompyuter va planshetlar uchun ham. Kitob o‘qish, yozuv-chizuv ishlari bo‘yicha esa taxminiy soatni yozib qo‘ying. Bu sizga o‘zingizni sarhisob qilishga yordam beradi. Telefon ko‘zlarimizning eng yomon dushmani, imkon qadar telefondan foydalanshi soatini kamaytiring. Agar telefondagi ishni kompyuter yoki televizorda qilish mumkin bo‘lsa, albatta shunday qiling. Misol uchun, telefonda video ko‘rmang, o‘yin o‘ynamang, ijtimoiy tarmoqlarni kezmang. Bu ishlarni deyarli hammasini kompyuterda, uzoqroq masofada bajarish mumkin. Albatta, bu kabi juda zarur bo‘lmagan mashg‘ulotlarni kamaytirish ko‘zingiz uchun foydali. Imkon bo‘ldi deguncha uzoqroq masofaga qarab ko‘zlaringizga dam bering.
Manba: https://endmyopia.org/day-37-fix-your-eyes-first-measure-your-myopia/